เยือนชุมชนการค้าขายที่รุ่งเรืองมากในอดีต ที่แม้วันนี้บรรยากาศความคึกคักของชุมชนค้าขายอาจไม่หลงเหลือ มาถึงยุคปัจจุบัน แต่ตรอกบ้านจีนก็ยังคงมีบ้านเก่าที่ได้รับการรักษาสภาพเดิมให้คนรุ่นหลังได้ชื่นชม ท่ามกลางสายลมแห่งวิถีชีวิตอันเรียบง่าย ตรอกบ้านจีนในสมัยก่อน มีอยู่ด้วยกัน 3 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่บ้านเสาสูง หมู่บ้านปากคลองน้อยและหมู่บ้านบ้านจีน?ต่อมาปี พ.ศ. 2495 ทางเทศบาลได้รื้อสะพานทองและถมเป็นถนน และได้เริ่มมีรถยนต์ใช้ อย่างไรก็ตาม ตรอกบ้านจีนนั้น เริ่มซบเซาลงหลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปี พ.ศ. 2484 ร้านค้าที่เคยเปิดกันอย่างคึกคักก็อพยพไปอยู่ที่อื่น ปิดฉากความรุ่งเรืองของตรอกบ้านจีนนับแต่นั้นมา ย้อนรอยตรอกบ้านจีน ในอดีตตรอกบ้านจีนแห่งนี้ เริ่มต้นขึ้นจากการขยายกิจการค้าขายของ ชาวจีนนามว่า “จีนเต็ง” ชาวจีนจากกรุงเทพฯ ที่ทำการค้าขายถึงเชียงใหม่แล้วขยายลงมาถึงเมืองตาก โดยเขาได้เข้าหุ้นกับพ่อค้าจีนอีกสองคน คือ “จีนบุญเย็น” และ “จีนทองอยู่” ซึ่งต่อมา “จีนบุญเย็น” ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นหลวงนราพิทักษ์ ปลัดฝ่ายจีนเมืองตาก จากนั้นก็ได้รับแต่งตั้งให้เป็น “หลวงจิตรจำนงค์วานิช” สังกัดกรมท่าซ้ายส่วน “จีนทองอยู่” นั้นได้รับแต่งตั้งให้เป็น “หลวงบริรักษ์ประชากร” กรมการพิเศษเมืองตาก ครั้นในสมัยรัชกาลที่ 5 “จีนเต็ง” ได้มอบหมายให้ “หลวงบริรักษ์ประชากร” (จีนทองอยู่) เป็นผู้จัดเก็บภาษีฝิ่นอากรสุราบ่อนเบี้ยและหวย ก.ข. จนกระทั่ง พ.ศ. 2452 รัฐบาลเริ่มเข้ามาจัดเก็บเอง ซึ่งตรอกบ้านจีนเริ่มคึกคักเนื่องจากลูกหลานเข้าจีนได้พากันเข้ามาอยู่อาศัย ปลูกสร้างบ้านเรือนทำการค้า ขณะเดียวกันก็เริ่มมีถนนหนทาง แม้เป็นเพียงทางเดินเท้าก็ตาม ทั้งนี้ ซอยตรอกบ้านจีนมีร้านค้าหลากหลายแบบ ไม่ว่าจะเป็น ร้านขายถ้วยชามร้านผ้า ร้านหนังสือเรียน ร้านเครื่องอัฐบริขาร และแต่ละบ้านจะมุงหลังคาบ้านชนกันจึงเป็นที่ร่มใช้เดินถึงกันได้ตลอด